سایتچه محفل الذاکرین

عبدالرضا داوری:«مسئولان کشور مصالح کشور را حفظ کنند. این بداخلاقی‌هایی که دیده می‌شود در برخی از عرصه‌ها و صحنه‌ها از بعضی از مسئولان کشور، این بداخلاقی‌ها را بگذارند کنار.» 1 حضرت آیت‌الله‌خامنه‌ای - 19 بهمن 1391
برای حصول درک درست و دقیق از فضای ایجاد شده در روابط میان دولت با قوای مقننه و قضاییه که رهبر مجاهد و فرزانه انقلاب برای توصیف آن از عبارت «بداخلاقی» بهره بردند، ذکر نکات زیر لازم به نظر می‌رسد.
1- آنچه گذشت
1-1- اصرار عجیب گروهی خاص از نمایندگان مجلس (که در کینه‌ورزی با دولت شهره‌اند) بر عزل آقای سعید مرتضوی از رأس صندوق تامین اجتماعی که با همراهی و حمایت رسمی و آشکار یکی از زیرمجموعه‌های قوه قضاییه یعنی دیوان عدالت اداری نیز همراه شد.
1-2- استیضاح وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی به دلیل عدم توجه وی به اخطارهای همین گروه خاص از مجلسیان، بر‌خلاف نظر دقیق و کارشناسی رهبر معظم انقلاب درباره مضر بودن استیضاح وزرا در ماه‌های آخر فعالیت دولت‌ها. 2
1-3- فحاشی و اهانت بی‌سابقه همین گروه خاص از مجلسیان به دکتر محمود احمدی‌نژاد، رئیس جمهور در صحن علنی مجلس- حتی قبل از آغازصحبت‌های رئیس جمهور - به بهانه استیضاح، پخش زنده و مستقیم این فحاشی‌ها از صدای جمهوری اسلامی ایران.
1-4- پخش بخش‌هایی از فیلم مذاکره آقایان فاضل لاریجانی و سعید مرتضوی و قرائت متن مذاکرات آنان توسط رئیس جمهور (در این فیلم - که به صورت پنهانی تهیه شده بود - آقای فاضل لاریجانی اعلام کرد که می‌تواند مشکلات آقای سعید مرتضوی با قوای مقننه و قضاییه را حل کند و در ازای ارائه این خدمات، خواستار برخی امکانات و امتیازات در سازمان تامین اجتماعی می‌شود).
1-5- سخنرانی توهین‌آمیز آقای علی اردشیر لاریجانی، رئیس مجلس علیه شخص رئیس‌جمهور و اتهام‌زنی وی به همکاران آقای احمدی‌نژاد.
1-6- بازداشت آقای سعید مرتضوی با شکایت آقای فاضل لاریجانی.
1-7- بیان اتهاماتی از سوی آقای صادق آملی لاریجانی، رئیس قوه قضاییه علیه رئیس‌جمهور و همکاران وی.
2- کدام مسئولان بداخلاقی کردند؟
2-1- استیضاح وزرا یکی از حقوق غیر‌قابل انکار نمایندگان مجلس است، اما آنچه در استیضاح اخیر در افکار عمومی کشور بازتاب یافت، آن بود که برخی از نمایندگان مجلس برای به کرسی نشاندن حرف خود و یا به زبان محاوره برای «رو‌کم‌کنی»، از حق استیضاح خود بهره‌برداری کردند تا آنجا که آقای احمد توکلی، یکی از طراحان اصلی استیضاح اخیر گفته بود که اگر نتواند آقای سعید مرتضوی را برکنار کند، ریش و سبیل خود را می‌تراشد3 (و البته این گروه از نمایندگان کینه‌ورز مجلس در حین استفاده از حق استیضاح خود، از توهین و فحاشی علیه رئیس جمهور و دولت نیز کوتاهی نکردند.)

در اینجا می‌توان نتیجه گرفت عمل آن دسته از نمایندگان مجلس که نه تنها به توصیه رهبر معظم‌انقلاب درباره مضر بودن استیضاح وزرا در ماه‌های پایانی فعالیت دولت‌ها توجهی نکردند، بلکه حتی جلسه استیضاح را به فحش و تهمت آلوده کردند، مصداق بارز بداخلاقی است.
2-2- آیا اقدام رئیس جمهور در پخش فیلم مذاکره آقایان فاضل لاریجانی و سعید مرتضوی و قرائت متن مذاکرات آن دو، مصداق بداخلاقی است؟ برای پاسخ به این سوال ذکر چند نکته لازم است:
2-2-1- با توجه به اظهارات آقای سعید مرتضوی درباره اقدام غیرقانونی جعل عنوان از سوی رابط آقای فاضل لاریجانی، جلسه مذاکرات با هدف شفاف‌سازی و مستندسازی اظهارات طرفین، به نحو غیرمحسوس از سوی آقای سعید مرتضوی ضبط شده است چون در غیر این صورت امکان اثبات مدعیات رابط جعلی فراهم نمی‌گردید.

بنابر این، اقدام آقای سعید مرتضوی برای ضبط غیرمحسوس جلساتش با آقای فاضل لاریجانی، مصداق بداخلاقی نیست. کمااینکه این ضبط غیرمحسوس در دفتر خود آقای مرتضوی انجام شده است و نصب دوربین مخفی در محل کار یا زندگی خود توسط مالک یا مسئول مربوطه مرسوم است.
2-2-2- محتوای مذاکرات آقایان فاضل لاریجانی و سعید مرتضوی کاملاً با موضوع استیضاح اخیر که تعدادی از نمایندگان مجلس به بهانه عدم عزل آقای مرتضوی آن را برپا کرده بودند، ارتباط داشت. در این فیلم آقای فاضل لاریجانی اعلام کرد که می‌تواند مشکلات آقای سعید مرتضوی با قوای مقننه و قضاییه را حل کند و در ازای ارائه این خدمات، خواستار برخی امکانات و امتیازات در سازمان تامین اجتماعی می‌شود.
2-2-3- افشاگری، عملی است که طی آن، راز یا مطالبی که برخی افراد سعی در اختفای آن دارند، برملا می‌شود. افشاگر پرده‌ها را بالا می‌زند تا اطلاعات در دسترس دیگران قرار گیرد. در افشاگری، اطلاعات و دانسته‌هایی برملا می‌شود که عموماً جنبه منفی دارند. در افشاگری رازهای مگو و اسرار نهایی بر آفتاب افکنده می‌شود تا همگان نظاره کنند. اما نکته مهم در اینجا، آن است که اصولاً باید رازی وجود داشته باشد تا افشاگر آن را افشا کند.

پرسش بنیادین این است که آیا هر امر خفیه، ناگفته و ناشنیده‌ای همواره به مثابه یک راز است؟ و آیا می‌توان هر اطلاعاتی را که فرد یا افرادی سعی در کتمان و پرده‌پوشی‌اش دارند، به مثابه یک راز تلقی کرد؟ یا برخی از آنان اصولاً از جنس راز نیستند چون راز، عمل یک واقعه یا گفتاری است که صرفاً در حوزه خصوصی اتفاق می‌افتد و نه تنها دیگران از آن اطلاع ندارند، بلکه نباید نسبت به آن مطلع شوند. البته این عدم اطلاع به آنها نیز ضربه و ضرری نمی‌رساند.

در این تعریف قراردادی، دو نکته حائز اهمیت است:الف: رازداری تنها و تنها در زندگی خصوصی افراد معنا می‌یابد.ب: پای کسی دیگر در میان نیست یا دست‌کم به دلیل اختفا و رازداری، ضرری به فرد یا افراد دیگر وارد نمی‌شود. مثال‌ زیر به روشن شدن مطلب کمک می‌کند:
آقای «ل» قصد دارد برای سفر تفریحی به یکی از کشورهای اروپایی سفر کند اما به دلیل کاملاً شخصی، نمی‌خواهد فرد دیگری از آن مطلع شود و از آنجا که به شما اعتماد دارد و شما را دوست خود می‌داند، موضوع را در میان می‌گذارد. بدیهی است که در اینجا شما اخلاقاً متعهد به حفظ راز دوستتان هستید.حال اگر آقای «ل» قصد دارد با خرید اسلحه کمری، به یک بانک دستبرد بزند و موضوع را با شما در میان می‌گذارد. آیا در اینجا هم شما متعهد به حفظ راز دوستتان هستید؟
بنابر این، همان گونه که ملاحظه کردید، عنصر شخصی بودن اطلاعات و فقدان عنصر ضرر و زیان، جوهره رازداری و عدم افشاگری را تشکیل می‌دهد و اگر یکی از این مولفه‌ها مفقود شود، ضرورت رازداری منتفی می‌شود و در این صورت شما اخلاقاً مجازید و حتی در مواردی باید اطلاعات را افشا کنید.

 حضرت آیت‌الله مکارم شیرازی نیز در همین رابطه و در کتاب «اخلاق در قرآن» به موضوع «افشاگری‌های عمومی» اشاره داشته و چنین می‌گوید: «در مسائل اجتماعی و سیاسی اگر نقطه ضعف‌های پنهانی وجود داشته باشد که در سرنوشت جامعه موثر است، افشا کردن آنها گرچه در حد ذات مشمول عنوان غیبت است ولی به خاطر اهمیت حفظ نظام جامعه اسلامی و کشف و خنثی کردن توطئه‌ها اقدام به آن نه تنها اشکالی ندارد، بلکه گاه واجب می‌شود و کسانی که بر این گونه عیوب سرپوش می‌نهند تا اینکه مبادا گرفتار غیبت شوند، در واقع مصالح جامعه اسلامی را فدای اشخاص می‌کنند.»
با توجه به بندهای بالا می‌توان نتیجه گرفت که افشاگری آقای رئیس‌جمهور در جلسه استیضاح اخیر را نمی‌توان مصداق بداخلاقی دانست چون اولاً اطلاعات افشا شده جنبه شخصی نداشته است ثانیاً اطلاعات افشا شده مرتبط با فعل و انفعالات قبل از استیضاح بوده و رانت‌جویی‌های که با ادعای حل و فصل کردن برخی مشکلات دولت مطرح شده بود را آشکار کرد.
2-3- آقای علی اردشیر لاریجانی، رئیس مجلس بلافاصله پس از پایان اظهارات رئیس‌جمهور با لحنی توهین‌آمیز این گونه خطاب به رئیس‌جمهور سخن گفت: آیا این یک اقدام توطئه‌آمیز علیه رئیس قوه مقننه نبود؟! که آقای مرتضوی بستگان ما را دعوت می‌کند بعد فیلم می‌گیرد؟ دستگاه رئیس‌جمهور چطور فیلم می‌گیرد؟ خود این کار یک کار مافیایی نیست؟ این اخلاق است؟ و در سطح یک رئیس‌جمهور است؟ که دیگران را تهدید کند. آقای رئیس‌جمهور مشکلات کشور اینهاست.

اگر جلسه اخوی شما با من درخصوص ارتباط اطرافیان شما و جریان انحرافی با منافقین، مفاسد مالی و ارتباطات آنان با خارج را فیلم می‌گرفتم و پخش می‌کردم برای شما خوب بود؟ چه فایده‌ای دارد از عدالت صحبت کنیم و با این روش‌ها کیان اخلاق جامعه را به فساد بکشانیم. رئیس‌جمهور ادبیات اخلاقی را رعایت نمی‌کند.

استیضاح یک چیز بود چرا اینها را مطرح کردید؟ اما خوب شد شما که مرتب در جامعه «بگم بگم» راه انداخته‌اید این فیلم را پخش کردید و حرفتان را زدید تا مردم شخصیت شما را بیشتر بشناسند.

همان گونه که ملاحظه کردید آقای علی اردشیر لاریجانی به جای محکوم کردن رانت‌جویی برادرش، اقدام رئیس‌جمهور را با اتهام «مافیایی بودن» توصیف کرده و بدون ارائه کمترین سند و دلیل و صرفاً براساس بداخلاقی‌های رایج، متهم می‌کند و با عبارتی سخیف، رئیس‌جمهور را مخاطب قرار می‌دهد. با توجه به این مقدمات، رفتار آقای علی اردشیر لاریجانی در واکنش به افشاگری رئیس‌جمهور را می‌توان از مصادیق «بداخلاقی» دانست.
 

2-4- واکنش مسئولان قوه قضاییه در برابر افشاگری رئیس‌جمهور علیه برادر رئیس قوه قضاییه نیز بسیار عجولانه و خارج از عرف قضایی بود. در شرایطی که افکار عمومی کشورمان از اظهارات رانت‌جویانه آقای فاضل لاریجانی، برادر رئیس قوه قضاییه آگاه شده بود همگان برخوردی قاطع و بدون ملاحظات خانوادگی را از سوی مقامات قوه قضاییه انتظار می‌کشیدند اما نه تنها این انتظار به حق افکار عمومی محقق نشد، بلکه آقای سعید مرتضوی که بانی آشکار شدن این رانت‌جویی بود با شکایت آقای فاضل لاریجانی 24 ساعت بازداشت شد!!

و البته در مورد چرایی عدم استمرار بازداشت آقای مرتضوی نیز می‌توان حدس زد که سرپرست تامین اجتماعی با کدام دستور از بند رهایی یافت؟

با این مقدمه می‌توان اقدام به بازداشت 24 ساعته آقای سعید مرتضوی را مصداق «بداخلاقی و کج سلیقگی» قلمداد کرد و البته داستان «بداخلاقی» در میان مسئولان ارشد به موضوع بازداشت آقای مرتضوی محدود نماند و آقای صادق آملی لاریجانی رئیس قوه قضاییه نیز پس از آزادی آقای مرتضوی، اتهاماتی را متوجه رئیس‌جمهور و دولت کرد و چنین گفت:‌ آنچه که در روز یکشنبه در مجلس رخ داد، به کام ملت بسیار تلخ بود و اینجانب با اینکه نسبت‌های رئیس‌جمهور در مورد قضات محترم قوه قضاییه و نمایندگان محترم مجلس و روسای قوا را کذب و افترا و برخلاف تمام موازین شرعی و قانونی و جرم می‌دانم فعلاً به خاطر مصالح نظام و تبعیت از اوامر مقام معظم رهبر دامت برکاته سکوت می‌کنم و در فرصتی دیگر به تفصیل در باب آن سخن خواهم گفت و ماهیت جریان انحرافی و فتنه و فساد اقتصادی و عقیدتی و عملی آنان را فاش خواهم کرد. 
در پایان امیدوارم همه مسئولان کشور حرکت خود را با آهنگ حرکت رهبر معظم انقلاب هماهنگ نمایند تا انقلاب اسلامی بتواند همچون 34 سال گذشته از این گردنه تاریخی نیز با اقتدار و سلامت عبور نماید.
* مشاور وزیر و رئیس مرکز مطالعات راهبردی و آموزش وزارت کشور